Psychoterapia rodzin i mediacje rodzinne

Rodzina to system społeczny osadzony w określonych warunkach społeczno-kulturowych tworząca swoją własną kulturę. Używa w niej specyficznych sposobów podtrzymywania status quo, swoistej homeostazy. To tworzy i pomaga utrzymywać własne wzorce rozwoju, przekonań podzielanych przez wszystkich członków rodziny. Swoistą dynamikę rodziny tworzą przede wszystkim mity i przekazy rodzinne i jak tabu – pilnie są strzeżone przez system. Członkowie rodziny mają po przydzielane role i z góry ustalone sposoby zachowań. Pełnią one funkcję mechanizmów obronnych przed dezintegracją i chaosem. Zaprzeczając im – mit jest tylko wzmacniamy. Zniekształcenia w odczuwaniu i przekonaniach pogłębiają się. Gdy jednak mit przestaje działać – rodzina szuka pomocy w terapii.

Zmiana jednej części systemu zmienia jej pozostałe części, ponieważ części tworząc całość wzajemnie na siebie oddziałują. Zatem system musi dostosowywać się do zmian dążąc do zachowania stałości. Musimy także pamiętać, że system rodzinny współistnieje z innymi systemami zewnętrznymi. One również na siebie oddziałują. W rodzinie każde działanie jednej osoby oddziałuje na pozostałe osoby i może modyfikować ich działania. Członkowie rodziny wpływają na siebie nawzajem. Problemy w rodzinie to pewien proces przyczynowo-skutkowy. Często jedna z osób w rodzinie zostaje „wydelegowana przez system” do bycia wyrazicielem braku równowagi w systemie, jest wtedy nosicielem objawów/symptomów. Rodzina chętnie obciąża wydelegowaną osobą odpowiedzialnością za problemy. Oczekuje jej „naprawienia” lub „wyleczenia” nie widząc własnej – jako całości – współodpowiedzialności w występowaniu objawów. Tymczasem problem leży pomiędzy członkami rodziny. Jakie funkcje spełniają te objawy ? – to kluczowe pytanie w procesie terapii rodziny.

Jak przebiega psychoterapia rodzinna?

W terapii zastanawiamy się nad procesami emocjonalnymi zachodzącymi w rodzinie, nad strukturą rodziny (granice, podsystemy, role, władza), wzajemną komunikacją, używanymi strategiami, lojalnością wewnątrzrodzinną, przekazami transgeneracyjnymi, rodzinnymi przekazami, schematami. A w niej kluczowe pytania na początku to:

• Co się zdarza?
• Jak się zdarza? (wzory interakcji, zachowań),
• Kiedy się zdarza? (sekwencyjność zachowań, wzajemny wpływ członków rodziny na siebie).

Ważnym pytaniem jest także – jaka jest w rodzinie strefa życia wolna od problemu? Dlatego kluczowym zadaniem jest wsparcie i zmotywowanie rodziny do zbadania wzajemnych relacji panujących w rodzinie, a nie skupianie się na tym kto jest winny i za co. Wtedy nie ma wygranych, ale nie ma też przegranych, a wszyscy świadomie starają się siebie zrozumieć stopniowo uwalniając się od dawnych ciężarów. RAZEM mogą pójść do przodu. A zatem istotą terapii rodzinnej jest zajście zmiany pomiędzy członkami rodziny, a nie zmiany osób.

W terapii rodzina jest współsprawcza i współodpowiedzialna za przebieg procesu terapeutyczneo. Terapeuta przyjmuje odpowiedzialność za swój określony w kontrakcie terapeutycznym udział w terapii i pozostaje neutralny wobec członków rodziny przez cały czas trwania procesu. Jest facilitatorem procesu zmiany w rodzinie, pełniąc zarazem rolę tłumacza wzajemnych narracji i opowieści członków rodziny. Każdy w rodzinie ma swoją prawdą o problemie. Nie zawsze wtedy można widzieć perspektywę pozostałych osób. Celem terapii jest ukazanie tzw. wieloobrazu sytuacji, który wpłynie na udrożnienie wzajemnej komunikacji w rodzinie, ponieważ proces ten ułatwi rozumienie, że każda z opowieści każdego członka rodziny – jest de facto prawdziwa.

Jeśli chodzi zaś o sam kontrakt terapeutyczny to składa się on z podstawowych pytań zadawanych każdemu członkowi rodziny.

1. „Co” – określenie celu terapii
2. „Jak”- styl wspólnej pracy

Kontrakt podlega renegocjacjom wspomagając zmianę obrazu świata:),
Na początku odbywamy 3/4 (w zależności od ilości i wieku osób w rodzinie) spotkania indywidualne z każdym członkiem rodziny – tak by osoba swobodnie mogła wyrazić swoje nagromadzone emocje i myśli związane z problemową sytuacją rodzinną. Sesje terapeutyczne odbywają się na ogół raz w tygodniu. Czas trwania terapii jest uzależniony od indywidualnego tempa procesu terapeutycznego.

Mediacje rodzinne – rodzina w kryzysie

To proces, w którym uczestniczą osoby z rodziny lub bliskie sobie osoby, które chcą porozumieć się w sprawach dotyczących ich życia i doświadczanego problemu. Podczas jego trwania terapeuta pomaga osobom wspólnie wypracować konstruktywne i trwałe rozwiązania. Ma to zapewnić wszystkim zaangażowanym stronom odczuwalne korzyści. W mediacji nie oczekuje się zmiany osobistej lecz rozwiązania sytuacji problemowej, tu skupiamy się na konstruktywnych rozwiązaniach konfliktów pomiędzy rodzicami, rozwiązywania wybranych trudności występujących w rodzinie w tym m.in. trudności dotyczących konfliktów okołorozwodowych, rozwodowych i porozwodowych, opieki nad dziećmi, podziału zadań rodzicielskich, zmian wzorców funkcjonowania rodzinnego.

Mediacjami pomagamy dojść rodzinie do porozumienia

W obliczu życiowych, traumatycznych zmian, rodzina niekiedy nie jest w stanie znaleźć nowych sposobów dla dalszego funkcjonowania i wtedy należy wypracować nowe sposoby współżycia w zakresie wielu spraw (opiekuńczych, majątkowych, wychowawczych). Uczestnikami mediacji mogą być osoby pozostające w związkach formalnych jak i nieformalnych; stronami mogą być małżonkowie, rodzeństwo, dalecy krewni jak również rodzice i dzieci. W mediacji decyzyjna spoczywa w rękach zaangażowanych stron. Mediator jest jedynie facylitatorem procesu. Mediator zatem pomaga stronom w zdefiniowaniu kwestii spornych, określeniu ich potrzeb i interesów, wypracowaniu wzajemnie satysfakcjonującego rozwiązania oraz świadomego porozumienia.

Jakie są zatem różnice między mediacją a terapią?

Mediację odróżnia od psychoterapii – formy leczenia, w której mamy do czynienia z zastosowaniem oddziaływań psychologicznych – fakt, iż mediacja nie leczy – tu wspomagany jest proces porozumienia się stron w konflikcie.

Zapraszam do kontaktu :), Agnieszka Kik-Głowacz