Psychoterapia Uzależnień

W rozumieniu terapii psychodynamicznej proces uzależnienia postrzegamy jako wewnętrzną walkę części osobowości o przywództwo w systemie. Walczące ze sobą Części starają się znanymi sobie sposobami zapewnić ochronę systemowi by nie doszło do przeciążeń emocjonalnych – by nie doszło do otwarcia starych nie zabliźnionych ran. Ich intencje są dobre, ale trudno im dostrzec negatywne skutki jakie wywierają ich działania. Na przykład nasz wewnętrzny krytyk atakuje część sięgającą po substancję psychoaktywną (lub zachowanie). W tej wymianie obie spolaryzowane części osobowości nie zwracają uwagi na poranione, głęboko cierpiące części wcześniejsze – te nieuświadomione, najczęściej wygnane z naszej świadomości. Tak wygląda błędne koło dynamiki uzależnienia. Po to by nie odczuwać ran pierwotnie zranionych części osobowości , a później trudnych emocji produkowanych przez części ochronne – będziemy tym bardziej aktywizowali strażaków, których zadaniem jest gasić pożary w naszej psychice. Stąd podtrzymywane są zachowania uzależniające.

Paradygmat pracy psychodynamicznej polegający między innymi na zastosowaniu dialogu wewnętrznego, wizualizacjach, współczującej obecności, budowaniu umiejętności widzenia dobrych intencji pod negatywnym, trudnym zachowaniem, a więc leczenie, integracja systemu osobowości, a nie objawu/objawów, wzmacnianie relacji, a nie kontroli to podstawowe warunki sprzyjające leczeniu i reintegracji osobowości.

Terapia uzależnień skupia się w głównej mierze na obniżeniu poziomu lęku u klienta (np. sytuacje społeczne, ogólnie odczuwalny stres, napięcie emocjonalne).

Predyspozycje psychologiczne zwiększające ryzyko rozwoju uzależnienia:

• Temperament: wysoka reaktywność emocjonalna wraz z obniżoną tolerancją na normalne cykliczne wahania nastroju,
• Impulsywność,
• Nieumiejętność odraczania gratyfikacji,
• Poszukiwanie wrażeń, obniżona tolerancja na nudę,
• Niska tolerancja frustracji,
• Poszukiwanie nowości,
• Nieadaptacyjne i nieefektywne sposoby radzenia sobie,
• Niska koncentracja na przyszłości,
• Niska samoocena – uzależnienie jako mechanizm kompensacyjny – środowiskowe uwarunkowania
• Uzależnienie jako sposób radzenia sobie z innymi zaburzeniami (depresją, lękiem, PTSD) – czyli uzależnienie jest tu objawem, pełniąc rolę rodzaju samoleczenia się – uwolnienia się od odczuwania konfliktów wewnętrznych. Uzależnienie pełni zatem w systemie psychicznym funkcję ważnej wszechmocnej dominującej superrelacji, która reguluje emocje, koi zmysły, zaspokaja potrzeby, zagłusza prawdziwe pragnienia, niemożliwe do odczuwania emocje i niemożliwe co uświadomienia myśli i przekonania. To czyni z uzależnienia potężną siłę. Z czasem nasze całe życie zaczyna kręcić się wokół objawu – czyli uzależnienia. Powstaje więź, której nie można się pozbyć, ponieważ pozbycie się jej oznacza PUSTKĘ. Substancja lub zachowanie – wszelkie rodzaje uzależnień – wypełniają pustkę i podtrzymywane są przez 3 podstawowe mechanizmy uzależnienia:
  • • nałogowego regulowania uczuć (silna potrzeba przyjmowania substancji lub powtarzania zachowania), uzależnienie staje się podstawowym źródłem funkcjonowania osoby,
    • iluzji i zaprzeczeń (zaprzeczanie konsekwencjom i snucie iluzorycznych planów – błędne koło), następuje koncentracja życia wokół uzależnienia, minimalizowanie go, racjonalizowanie, następuje uporczywe używanie i rozwój uzależnienia pomimo szkodliwych następstw, uzależnienie pomimo szkód,
    • rozdwojonego i rozproszonego Ja (poczucie wewnętrznej mocy i siły kontra utrata kontroli, ból, poczucie pustki, braku sił, zawód, rozpacz, wewnętrzne cierpienie aż po nienawiść do siebie).

Celem psychoterapii, gdzie objawem jest uzależnienie jest pomoc klientowi w powrocie do Ja świadomego, dojrzałego zintegrowanego z pozostałymi częściami osobowości. Przyglądamy się dawnym znaczącym relacjom. Uświadamiamy sobie łączność dzisiejszych zdarzeń z dawnymi silnymi przeżyciami, urazami, traumami, definiujemy naturę swojego uzależnienia, jego związek z tłumionymi emocjami często trudnymi do uświadomienia sobie lub czucia ich. Prowadzimy dziennik uzależnienia i staramy się realizować stopniowo metodę Redukcji Szkód dążąc do znaczącego ograniczenia uzależnienia – tak by móc normalnie funkcjonować lub jego całkowitego pozbycia się. W przypadku uzależnienia prowadzimy ponadto pełną psychoterapię psychodynamiczną, gdzie uzależnienie traktujemy jako objaw całościowego problemu związanego z integracją osobowości.

Zapraszam do kontaktu, Agnieszka Kik-Głowacz